Sponzen

Sponges

De spons is een van de allereerste meercellige organismen die de aarde ooit mocht aanschouwen. veel mensen denken met een plant te maken te hebben. Maar als een eicel van deze spons bevrucht wordt en er na enkele dagen een larve uit is gegroeid, kan deze, door onderdeel van het plankton te zijn geworden, over een lange afstand mee genomen worden om zich elders te vestigen. 
sponzen voeden zich  met kleine deeltjes die in het water zweven door dat water te filteren. 

De spons krijgt op deze manier bacteriën en algen binnen maar haalt daarmee ook bepaalde organische verbindingen uit het water die daarin zijn opgelost.

Sponzen zijn erg belangrijk voor riffen omdat ze het water filteren, maar ook voor de medische wereld. Er worden stoffen uit gehaald die gebruikt worden voor medicijnen. Ook in het verleden moet de rol van de spons niet worden onderschat.

Sponzen kunnen zich op verschillende manieren voortplanten. Doordat kleine stukjes weefsel losraken, die vervolgens uitgroeien tot een nieuwe spons en doormiddel van geslachtelijke voortplanting. Op sommige momenten, voor duikers heel duidelijk waarneembaar, worden de spermatozoën massaal aan de bovenkant van de spons uitgestoten. Het zogenaamde roken. De uitgestoten spermatozoën worden vervolgens door andere sponzen uit het water gefilterd en binnenin het sponzen lichaam bevruchten zij daar de aanwezige eicellen. De daaruit gevormde larven leven enkele dagen in het zoöplankton, tot zij zich op een geschikte plaats vastzetten.
Bijzonder!
Men neemt aan dat de aanwezigheid van de eerste sponzen in de zeeën er voor gezorgd hebben dat er meer zuurstof in het diepere water terecht kwam. Zonder sponzen, zo denkt men daarom nu, zou mogelijk ander leven zich niet hebben kunnen ontwikkelen.

Rode vaasspons / Strawberry vase sponge

Mycale laxissima

8 tot 30 cm (3 until 12 in)

De soort komt vooral voor in wateren rond de Caribean, Bahama`s en Florida Keys.  De naam dankt de soort aan zijn vaasvormige omvang. 

Grote bekerspons / Giant barrel sponge

Xestospongia muta

Diameter 1.8 metres (6 feet)

Bij Curaçao stond een spons waarvan men aannam dat hij stamde uit enkele eeuwen voor Christus (2300 jaar oud). Inmiddels is deze grote bekerspons helaas dood. Maar exemplaren van meer dan een eeuw zijn geen uitzondering.

De grote bekerspons is een spons die je steeds meer ziet rond Bonaire, curacao, Aruba. Het is de grootste sponzensoort ter wereld en er zijn exemplaren bekend die groter zijn dan olievaten.

Door zijn omvang kan hij dan ook enorm veel water opnemen en verwerken. Dat verwerken vindt plaats doordat het water door de poriën in de buitenwand naar binnen wordt gevoerd door speciale cellen zodat het voedsel, in de vorm van plankton, daar uit gefilterd kan worden. Het gefilterde water wordt afgevoerd maar is daardoor wel ‘gezuiverd’ van een groot deel van de algen.

 

Paarse buisspons / Blue tube sponge

Haliclona xena 

Hoogte 2 meter (6,5 feet)

Van alle tropische zeeën wordt het onderwaterlandschap van het Caribisch gebied wel het meest overheerst door de aanwezigheid van sponzen. Heel karakteristiek voor het Caribisch gebied zijn de buissponzen, vaak in groepjes en soms wel 2 meter hoog.

Om zo groot te worden is een stevige constructie nodig. De spons ontleent zijn stevigheid aan de aanwezigheid van minuscule kiezel, hoorn, of kalkachtige naaldjes (spicula) in zijn weefsel. Een bijkomend voordeel van deze naaldjes, is dat hij voor de meeste zeedieren moeilijk te verteren is. Slechts een klein aantal zeedieren heeft spons op het menu staan, waaronder enkele soorten Keizervissen, een aantal naaktslakken, en de karetschildpad.